Una

Za rijeku Unu se sa pravom može reći da je jedna i jedina rijeka u Bosni i 

Hercegovini koja se svojom ljepotom i bogatstvom sedrenih tvorevina izdvaja od 

ostalih. Cijelim svojim tokom čista smargdnozelena voda rijeke Une stvorila je 

najljepšu igru vode i svijetlosti, stvarajući niz hidroloških, geomorfoloških i drugih 

fenomena meñu kojima se istiću mnogi sedreni oblici, brzaci, vodopadi, ade i rijećna 

jezera. Una je svojim procesom stvaranja sedre i sedrenih fenomena unikatna prirodna 

pojava na teritoriji Bosne i Hercegovine. 

Rijeka Una izvire u Republici Hrvatskoj. Nakon oko 12 km toka, teče terotorijom 

Bosne i Hercegovine. U njenom toku se skoro na svakih 3-4 km javljaju brzaci, 

slapovi i vodopadi. Na svom putu ona se lomi niz veće slapove, da bi izmeñu njih 

tekla mirno i više ličila na jezera koja se prelijevaju jedna u druge. Na svakom koraku 

duž njenog toka očarava nas čitav spektar boja. Tu se izdvajaju brojni spomenici 

prirode koji predstavljaju prave biserne ljepote, a to su : Martinbrodski slapovi, 

Štrbački buk, Troslap, Dvoslap, Ripački slap i Kostelski slapovi. 

Najljepše područje u dolini rijeke Une nalazi se u Martin Brodu. Tu se ona 

stropoštava niz nekoliko manjih i večih slapova i vodopada, sa 55 m visine, nakon 

čega od sedre pravi brojne kanaliće i male otočiće koji tom području daju živopisnu 

ljepotu i atrakciju. U Martin Brodu se nalazi interesantna pećina koja je nastala u 

sedri. 

Posebno je interesantan živi svijet koji i sam pridonosi stvaranju sedrenih tvorevina. 

Meñu njima posebno se ističu mahovne-briofite koje su grañom svoga tijela pogodne 

za zadržavanje istaloženog kalcija, a neke od njih aktivno ga asimiliraju, unose u svoj 

organizam i kao takve, zajedno sa algama koje imaju moć asimilacije kalcija,bitni su 

faktor stvaranja, nastanka i rasta sedrenih tvorevina. 

Na dijelu Štrbačkog buka Una se stropoštava sa visine od 24 m. Ovaj prirodni 

spomenik sa vodopadima u Martin Brodu predstavlja najveću vrijednost prirodne 

baštine I kategorije u Bosni i Hercegovini. 

Osim spomenika prirode u dolini rijeke Une nalaze se i mnogi spomenici kulture koji 

su skladno ukomponirani u prirodni ambijent, što značajno doprinosi njenoj 

vrijednosti i potrebi zaštite. 

U dolini rijeke Une od Brekovice do Bosanske Krupe, na dužini oko 20 km, nalazi se 

Grmuški rezervat kao geomorfološki fenomen. U ovom kanjonu uzdižu se strme 

stijene iznad rijeke Une preko 300 m. visoko. 

Zbog očuvanosti sedrenih tvorevina, kvaliteta vode, raznolikosti rijetke flore i faune, 

bogatstva mnogih spomenika prirode i prirodnih ljepota, rijeka Una spada meñu naše 

najljepše i najzanimljivije rijeke ne samo u Bosni i Hercegovini nego šire, stoga ona 

posjeduje veliko naučno, kulturno-obrazovno, estetsko, pejzažno, turističko i drugo 

značenje, pa iz tog razloga je ona jedna i jedina neponovljiva krška ljepotica. 

Osnovni razlog za pokretanje postupka zaštite sliva rijeke Une je apsolutna potreba da 

se fenomeni prirodnog naslijeña Bosne i Hercegovine zaštite i sačuvaju za buduća 

pokoljenja.